ปัญหาการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศในปัจจุบันได้ส่งผลให้เกิดปัญหาภัยแล้งในหลายพื้นที่ จากการมีฝนน้อยกว่าปกติ หรือฝนไม่ตกต้องตามฤดูกาลเป็นระยะเวลานานกว่าปกติ รวมถึงการเกิดภัยธรรมชาติต่างๆ ที่ส่งผลกระทบกับเกษตรกรมาอย่างต่อเนื่อง ในการนี้ กรมส่งเสริมการเกษตรจึงได้มอบหมายให้ศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาอาชีพการเกษตรจังหวัดลพบุรี ดำเนินโครงการเมล็ดพันธุ์พืชผักปันรักสู่เกษตรกร ภายใต้การกำกับดูแลของสำนักงานส่งเสริมและพัฒนาการเกษตรที่ 1 จังหวัดชัยนาท เพื่อผลิตขยายและจัดหาเมล็ดพันธุ์พืชผักพันธุ์ดีและมีคุณภาพ สำหรับสนับสนุนให้แก่เกษตรกรและประชาชนทั่วไปที่ได้รับผลกระทบจากภัยพิบัติและภัยธรรมชาติต่าง ๆ และสนับสนุนงานตามภารกิจของกรมส่งเสริมการเกษตร ในพื้นที่ 9 จังหวัดภาคกลาง (ประกอบด้วย กรุงเทพมหานคร นนทบุรี ปทุมธานี พระนครศรีอยุธยา อ่างทอง สระบุรี ลพบุรี สิงห์บุรี และชัยนาท)
โดยนายสุชาติ อ่อนดำ ผู้อำนวยการสำนักงานส่งเสริมและพัฒนาการเกษตรที่ 1 จังหวัดชัยนาท ได้กล่าวว่า “โครงการเมล็ดพันธุ์พืชผักปันรักสู่เกษตรกร เป็นโครงการที่มีวัตถุประสงค์เพื่อผลิตขยายและจัดหาเมล็ดพันธุ์พืชผักพันธุ์ดีและมีคุณภาพ เป็นการเตรียมความพร้อมในการช่วยเหลือเกษตรกร กลุ่มเกษตร และประชาชนทั่วไปที่ได้รับผลกระทบจากสถานการณ์ภัยพิบัติและภัยธรรมชาติต่างๆ และสนับสนุนงานส่งเสริมการเกษตรตามภารกิจของกรมส่งเสริมการเกษตร รวมไปถึงเพื่อส่งเสริมการปลูกพืชใช้น้ำน้อยทดแทนการการทำนาปรัง และเพื่อช่วยลดค่าใช้จ่าย สร้างอาชีพและเพิ่มรายได้ให้กับครัวเรือน ทั้งนี้ เพื่อเป็นการเตรียมความพร้อมให้เกษตรกรสามารถปรับตัวรับมือกับสถานการณ์ปัญหาสภาพอากาศที่แปรปรวนในหลายพื้นที่ รวมถึงเป็นการบริหารจัดการพื้นที่การเกษตรอย่างมีประสิทธิภาพและเหมาะสมในช่วงฤดูแล้ง ตลอดจนช่วยลดรายจ่ายในครัวเรือน ส่งเสริมและพัฒนาอาชีพให้เกษตรกรมีรายได้พอเพียงในการเลี้ยงชีพและครอบครัว และลดพื้นที่การปลูกข้าวในพื้นที่ที่ไม่เหมาะสม”
ด้านนายชยพล ไชยโชติ นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรปฏิบัติการ ศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาอาชีพการเกษตร จังหวัดลพบุรี ผู้รับผิดชอบหลักของโครงการนี้ ได้กล่าวว่า “โครงการนี้ ได้เริ่มดำเนินการมาตั้งแต่เดือนสิงหาคม 2567 ซึ่งการดำเนินงานแบ่งเป็น การผลิตเมล็ดพันธุ์พืชผัก 3 ชนิด ได้แก่ ถั่วพูเขียว มะเขือเปราะ และกระเจี๊ยบเขียว และการจัดหาเมล็ดพันธุ์พืชผัก 3 ชนิด ได้แก่ ผักบุ้ง คะน้า และกวางตุ้ง และดำเนินการบรรจุซองเมล็ดพันธุ์สำหรับนำไปส่งมอบต่อไป โดยในขั้นตอนการผลิตเมล็ดพันธุ์ ได้มีการควบคุมให้เป็นไปตามหลักวิชาการผลิตเมล็ดพันธุ์พืช โดยมุ่งเน้นด้านวางแผนการผลิตเมล็ดพันธุ์ การจัดทำแปลงขยายพันธุ์ การเก็บเกี่ยวเมล็ดพันธุ์ การปรับปรุงสภาพเมล็ดพันธุ์ การเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ รวมทั้งมีการควบคุมและตรวจสอบคุณภาพเมล็ดพันธุ์ที่ได้จากการผลิตเพื่อยืนยันความมั่นใจว่าเมล็ดพันธุ์ที่ผลิตได้มีคุณภาพดีตามมาตรฐานที่กำหนด ภายใต้การดำเนินงานตามหลักวิชาการก่อนทำการบรรจุเมล็ดพันธุ์ โดยการทดสอบคุณภาพเมล็ดพันธุ์ตามคู่มือการตรวจสอบคุณภาพเมล็ดพันธุ์ของกองขยายพันธุ์พืช กรมส่งเสริมการเกษตร
ทั้งนี้ จนถึงปัจจุบัน (สิงหาคม 2568) ศูนย์ฯ ได้ผลิตและบรรจุเมล็ดพันธุ์พืชผักไปแล้ว จำนวนทั้งสิ้น 41,567 ซอง โดยแบ่งเป็น ผักบุ้ง จำนวน 2,335 ซอง คะน้า จำนวน 6,998 ซอง กวางตุ้ง จำนวน 6,595 ซอง มะเขือเปราะ จำนวน 12,895 ซอง ถั่วพูเขียว จำนวน 7,174 ซอง และกระเจี๊ยบเขียว จำนวน 5,570 ซอง โดยเมล็ดพันธุ์ที่ผลิตและบรรจุเรียบร้อยแล้วนั้น ได้ทยอยแจกจ่ายให้แก่เกษตรกรและประชาชนทั่วไป และอีกส่วนหนึ่งได้ส่งมอบให้กับสำนักงานเกษตรจังหวัดทั้ง 9 จังหวัด เพื่อสนับสนุนงานส่งเสริมการเกษตรตามภารกิจของกรมส่งเสริมการเกษตรต่อไป”
ธีรพงษ์ วงค์สถาน นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรชำนาญการ สำนักงานส่งเสริมและพัฒนาการเกษตรที่ 1 จังหวัดชัยนาท// รายงาน
