ใครจะเชื่อว่า วัด ปืน อยู่ที่เมืองลพบุรีหรือเมืองละโว้ธานี ที่ถูกทิ้งร้างเอาไว้นานแสนนาน. อีกไม่นาน จะถูกปลุกชีพขึ้นมาอีกครั้งหนึ่ง สมควรพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ หรือเรื่องโบรานคดีต่อไป พูดถึงวัดนี้แล้ว ต้องมาที่วัดนี้ วัดปืน(ร้าง) ตั้งอยู่ที่ตำบลท่าหิน อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
วัดปืนตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของเมืองลพบุรีชั้นใน และอยู่ทางทิศตะวันออกของแม่น้ำลพบุรี โดยทางทิศเหนือติดถนนบนเมือง ทิศตะวันออกติดถนนพระราม ทิศใต้ติดถนนวิชาเยนทร์ และทิศตะวันตกติดซอยวิชาเยนทร์ สำหรับโบราณสถานสำคัญที่อยู่ในบริเวณใกล้เคียงกับโบราณสถานวัดปืน ได้แก่ ศาลลูกศรทางทิศตะวันตกบ้านหลวงรับราชทูตหรือบ้านวิชาเยนทร์ทางทิศตะวันออก เทวสถานปรางค์แขกทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ และพระนารายณ์ราชนิเวศน์ทางทิศใต้ เป็นต้น อย่างไรก็ดีโบราณสถานแห่งนี้ตั้งอยู่ในเขตพื้นที่ตำบลท่าหิน อำเภอเมืองลพบุรี จากการศึกษาค้นคว้าเอกสารรุ่นเก่า ไม่ปรากฏชื่อของโบราณสถานวัดปืนเลย โดยพบเพียงการระบุตำแหน่งของเจดีย์บนพื้นที่บริเวณโบราณสถานวัดปืนในแผนผังเมืองละโว้ที่ช่างชาวฝรั่งเศสเป็นผู้จัดทำขึ้นเมื่อปีพ.ศ.๒๒๓๐ ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชเท่านั้น เมื่อรวมกับรูปแบบทางศิลปกรรมที่ปรากฏภายในวิหารวัดปืนซึ่งเป็นแบบที่นิยมในสมัยสมเด็จพระนารายณ์ (พ.ศ.๒๑๙๙ – ๒๒๓๑) ดังนั้นโบราณสถานแห่งนี้จึงน่าจะสร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชเป็นอย่างน้อย หรืออาจสร้างก่อนสมัยสมเด็จพระนารายณ์แต่ได้รับการบูรณะครั้งใหญ่ในช่วงสมัยนั้นก็เป็นได้
จากการศึกษาเอกสารที่มีในปัจจุบัน ยังไม่พบหลักฐานที่กล่าวถึงประวัติความเป็นมาของโบราณสถานวัดปืนอย่างชัดเจนนัก โดยบ้างก็ว่าชื่อของวัดแห่งนี้น่าจะมีที่มาจากปืนพระราม หรือศรพระรามเพราะตั้งอยู่ใกล้กับศาลลูกศร บ้างก็ว่าเคยมีร้านขายปืนตั้งอยู่ในบริเวณนี้จึงเป็นที่มาของชื่อวัดปืน เป็นต้น
อย่างไรก็ดี นอกจากแผนที่ของชาวฝรั่งเศสในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชที่ระบุตำแหน่งเจดีย์บนพื้นที่โบราณสถานวัดปืนแล้ว ในสมัยต่อมายังพบแผนที่กรุงเก่าเมืองลพบุรี ระบุปีพ.ศ.๒๔๕๗ ตรงกับสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เรียกอาคารและพื้นที่ในบริเวณนี้ว่า “วัดปืน (ร้าง), โบถ” นอกจากนั้นในหนังสือลพบุรีน่ารู้โดยหวน พินธุพันธ์ (๒๕๑๒ : ๑๐๙) มีความบางตอนได้กล่าวถึงโบราณสถานวัดปืนแห่งนี้ว่า “…วัดปืนตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของบ้านหลวงราชทูตไม่ไกลนัก คือถ้าตั้งต้นจากปรางค์สามยอด แล้วเดินไปตามถนนวิชาเยนทร์ทางทิศตะวันตกเมื่อเลยบ้านหลวงราชทูตไปสักเล็กน้อย จะมองเห็นพระอุโบสถวัดปืนทางขวามือ ลักษณะของพระอุโบสถเหลือแต่ผนังสี่ด้าน ไม่มีหลังคา ลักษณะของประตูหน้าต่างเป็นแบบโค้งแหลม บัวหัวเสายังปรากฏเหลืออยู่ ซึ่งสวยงามมาก ภายในพระอุโบสถมีพระพุทธรูปสมัยลพบุรีวางกองอยู่หลายองค์ จากลักษณะของประตูหน้าต่างแบบโค้งแหลมนี้เอง จึงเข้าใจว่าวัดปืนนี้คงสร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช…”
กรมศิลปากรประกาศขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถาน ตามประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม๕๓ตอนที่ ๒๔ เมื่อวันที่ ๒สิงหาคม พ.ศ.๒๔๗๙ ทุกคนยังไม่รู้จักกัน กว้างขวาง ส่วนน้อยฉันกับวัดแห่งนี้ สาเหตุเพราะ ขาดงบประมาณการประชาสัมพันธ์ .. ขาดคนดูแล ขาดคนสนับสนุน. ฝากถึงผู้ใหญ่ใจดีหรือผู้ใหญ่อยู่เดิมบ้างมานี้ลงพื้นที่สำรวจเส้นทางแหล่งท่องเที่ยวโบราณคดีแห่งนี้ ให้คืนชีพอีกครั้ง ดึงเม็ดเงินเข้าจังหวัด มาพัฒนาเมืองผีเป็นแหล่งท่องเที่ยว เชิงประวัติศาสตร์อีกเมืองหนึ่งได้ไหม. ศูนย์ข่าวหนังสือพิมพ์ 5 เหล่าทัพ จังหวัดลพบุรี สำนักข่าว ข่าวสืบสวน. สำนักข่าว เดลิซันเดย์ ต้องขอบคุณถึงเพจ ตามรอยวัดเก่าลุ่มน้ำลพบุรี ให้ความอนุเคราะห์ข้อมูล ให้กับทีมข่าวฯ. ฝากประชาสัมพันธ์นักท่องเที่ยวที่สนใจมาท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ ในโบรานคดีวัดร้างแห่งนี้มาท่องเที่ยวได้ทุกวันเวลา ไม่มีวันหยุด ต้อนรับนักท่องเที่ยวที่สุดไทย เรื่องโบราณคดีมาท่องเที่ยวได้ที่ลพบุรี
ใจรัก วงศ์ใหญ่ ข่าว/ สำนักข่าวเดลิซันเดย์ สมชาย เกตุฉาย ภาพ/ ศูนย์ข่าว 5 เหล่าทัพ จังหวัดลพบุรี